Een verborgen schat in Antwerpen-Noord die opnieuw een belangrijke rol kan gaan spelen in het creëren van meer verbinding in deze buurt.
De site rond de Sint-Amanduskerk in Antwerpen-Noord bestaat 150 jaar. De Kerkfabriek van de Sint-Amanduskerk, Fundament 2060 en Commons Lab nodigden op woensdag 26 juni buurtbewoners en buurtverenigingen uit tijdens een unieke Opendeur. Hoe was het vroeger? Hoe is het nu? En wat met de site in de toekomst? Een sfeerverslag.
Hoe lang het al geleden was dat de grote voordeuren van de Sint-Amanduskerk geopend werden, bleek in de voorbereidingen. Waar waren de sleutels? Na een lange zoektocht werden ze terug gevonden. Eén sleutel brak af in het slot, de andere deur kregen we gelukkig nog open. En meteen kwamen voorbijgangers uit nieuwsgierigheid binnen een kijkje nemen. Ook vluchtend voor de hitte en de drukte buiten. Het contrast met de stilte en koelte binnen was enorm. Dé meest gehoorde reactie tijdens de Opendeur: we wonen al jaren in de buurt, we vragen ons al jaren af hoe de kerk er van binnen uit ziet, bijzonder dat we eindelijk eens binnen kunnen kijken. En hoe indrukwekkend is deze site: de kerk is een verborgen parel, ook nog in goeie staat. Hoe mooi zijn de pastorij, de sacristie, de tuinen, de kelder. Iedereen was onder de indruk. Er kwamen ook veel oudere buurtbewoners langs die jaren naar de mis kwamen, in de kerk gedoopt of getrouwd werden en allerlei verhalen deelden over de geschiedenis van de buurt. Veel bezoekers gaven aan dat deze buurt wel positieve en verbindende initiatieven kan gebruiken. Deze site kan de buurt een enorme boost geven. Alom waardering voor het initiatief en de plek.
De Kerkfabriek, Fundament 2060 en Commons Lab hebben de krachten gebundeld. Hoe kunnen we de kerk meer open stellen voor de buurt? Hoe kunnen we vanuit de gemeenschap de kerk opnieuw in ere gaan herstellen, bruikbaar maken voor nog veel meer bestemmingen en diverse gemeenschappen. De Opendeur had ook als doel om te luisteren naar de ideeën en dromen van de buurt. Want recent kregen we goed nieuws: de provincie Antwerpen zal de komende jaren zorgen voor financiële steun zodat de kerk aangepast kan worden. Het voorste gedeelte kan in de toekomst gebruikt worden als een soort polyvalente ruimte voor de buurt. Het pastorale gedeelte zal subtiel afgeschermd worden van het publiekere gedeelte. Er komt een nieuwe, moderne sanitaire blok in de kelder die via de zijkapel ook via een lift bereikt kan worden.
Nieuwe ideeën en dromen voor Amandus
Gedurende de dag en ook vooraf al verzamelden we dromen en ideeën bij buurtbewoners en organisaties uit de wijk. Daar kwamen heel wat interessante pistes uit om samen verder te verkennen. Zo is er is veel interesse vanuit de scholen in de buurt om met kinderen allerhande activiteiten te komen doen. Een buurtbewoner die volgend jaar op pensioen gaat was op zoek naar vrijwilligerswerk en bood zich aan. Een man uit de Walenstraat wil zijn partytent doneren om te delen met de buurt. Kunnen we de biechtstoelen gebruiken om interreligieus te daten? Kan er een knutselhoek en voorleeshoek voor kinderen komen? Kunnen we de kerk openstellen voor stiltemomenten? Een spelnamiddag samen met de kaarters/black gammoners/… in de cafés rondom met uitwisseling van traditionele spelletjes (een kaartwedstrijd op het voorplein in het zonnetje,….) waarbij het de uitdaging is de spelen aan elkaar uit te leggen? Waarom van de kerk geen slaapplek maken voor daklozen vroeg een late bezoekster? Over de hekken rond de kerk en het afsluiten ervan: laat het open en richt het mooi in als aangename verblijfplaats, ook toegankelijk maken voor straatvegers. Dit is de beste garantie om de plek proper en clean te houden. Door de toegankelijkheid zorg je ook voor meer betrokkenheid van de buren. Met een hek vermijd je geen sluikstort of daklozen/verslaafden die er een spuit zetten of komen slapen. Deze laatsten zoeken juist afgesloten plekken (achter een hek) op. Zorg ervoor dat er een geregelde ontmoeting is met de buren (en ook de horeca en hun gebruikers) via kleinere activiteiten. Kan ook een boksclub een plaats krijgen ergens op de site? Een biljart of ping pong tafel? Een permanent springkasteel? Opnieuw petanque onder of rond de kerk? Een naaiatelier? Buurtkeuken? Een Soepzondag? Een koffiebar met terras voor de kerk? Een repetitieruimte voor muziek, theater of dans? Kortom, veel voer voor verder gesprek! De komende maanden gaan we graag dat gesprek verder met u aan!
Nog een belangrijk gespreksonderwerp: Hoe kunnen we aan informatie geraken over wat er in de kerk te gebeuren staat? We hebben veel interesse, maar hebben geen idee waar of bij wie we meer info kunnen terug vinden. Hoe kunnen we in de buurt meer informatie delen over allerhande activiteiten in de buurt? Kan er een informatiebord of zo komen?
Er zijn veel vrijwilligers uit de buurt nodig om de kerk en al de bijgebouwen en tuinen te gaan herstellen, om activiteiten te gaan organiseren, om alles te gaan beheren. Ook zal er veel overleg nodig zijn met de buurt. We verzamelden tijdens de Opendeur heel wat contactgegevens. Dit najaar volgen open buurtvergaderingen. Wie nu nog nieuwe en concrete ideeën heeft, mag ons zeker al contacteren. Deze zomer zal de Zomer van Antwerpen ook al een groter event organiseren. Voor ons een belangrijke test.
Wie is wie in de nieuwe samenwerking rond Amandus:
De Kerkfabriek van Sint-Amandus beheren van oudsher de site en alle infrastructuren, het bestuur van de organisatie is vorig jaar vernieuwd. Wim is de nieuwe Voorzitter. Hij is architect wat uiteraard heel erg van pas komt. Daarnaast is er al jaren het burgercollectief Fundament 2060. Zij hebben de kelder verbouwd en ze huisvesten onder andere een fietsbibliotheek, de witloofkwekerij ‘Noordlof’, samentuin Seefhoek, de maandelijkse jazz ‘Kopcerten’, een houtatelier, een tegelbibliotheek, buurthoning 2060, … De derde partner Commons Lab is een socioculturele organisatie die door de Vlaamse Overheid erkend is. Commons Lab is sinds 2024 gehuisvest in de pastorij en probeert waar nodig alle mogelijke ondersteuning te bieden vanuit het idee dat de site te beheren en te gebruiken is als gemeengoed voor de buurt!
Voor meer info en contact: www.amandus2060.be
